یادداشت امشب (اعتبار با خرد جمعی یا عقل مستقل منفرد؟)
شاید تا به حال شنیده باشید یا خودتان تجربه کرده باشید که خروجی یک جلسه ای از مدیران، یا نمایندگان مجلس یا هیئت دولت، شورای شهر و هرچیزی که مربوط به یک جمع و جماعتی باشد وقتی بیرون می آید آنچنان دلچسب نیست و تصمیمی که اتخاذ شده جای تامل دارد و شبهه ناک است! این مسئله آنجایی جالب می شود که کسی مثل یک دانشجو یا یک کارشناس با تجربه یک اداره با مدرک و سند و ادله کافی این مصوبات و تصمیمات مدیران را زیر سئوال می برد و می گوید این تصمیم مدیران اشتباه است!! مسئله باز هم از این جالب تر می شود که یک نفری پیدا می شود و می گوید: این همه مدیر یا نماینده مجلس و یا شورای شهر نفهمیدند فقط تو فهمیدی!!! دقیقا مدتی پیش این فرایند را از نزدیک مشاهده کردم و برای خودم هم جای تعجب داشت که چطور میشود که یک نفر نظر یک خرد جمعی را رد می کند و یا نظرشان را توام با اغماض و یا کوتاهی میداند و اگر هم بررسی کنیم نظر کارشناس دقیقتر و صحیح تر از نظر مدیران است.
این صورت مسئله را نوشتم تا بگویم که ازقضا مدتی پیش که یکی از کتابهای حاج آقا مجتبی تهرانی را مطالعه می کردم دقیقا به این سوال پاسخ داده اند و در آنجا توضیح داده اند که کدام نظر در منطقه ی شرع حجت است و کدامیک شبهه ناک است. به صورت خلاصه چند جمله از بیانات ایشان را ذکر می کنم:" اما سرّ اینکه شارع بخشی از مصوبات عقلائیه را نپذیرفته،چیست؟سرّش این است که عقل مستقل منفرد آلودگی ندارد، ولی این بناهای عقلایی اصلا مربوط است به بعد مادی و زندگی دنیوی انسان ها؛ لذا تمایلات نفسانی در آن دخالت دارد و چون آلوده به تمایلات نفسانی است، خالص نیست و به همین دلیل است که شارع بعضی از مصوبات عُقلائیه را که مبتنی بر تمایلات آلوده و نه عقل مستقل است،رد کرده است... . پس ببینید چقدر دین ما زیبا است؛ اسلام نگفته که من عقل را قبول ندارم؛ اسلام می گوید من عقل را قبول دارم، اما خالصش را، چیزی که تو به آن می گویی "خرد جمعی"، ناخالص است و رگه هایی از تمایلات نفسانی در آن است و ..."
منبع:سلوک عاشورایی ، منزل اول تعاون و همیاری - آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی
- ۹۶/۰۷/۱۶